Η συχνότητα εμφάνισης αίματος από τα γεννητικά όργανα της γυναίκας αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας ενώ προκαλεί έντονη ανησυχία γιατί είναι σύμπτωμα πολλών παθήσεων. Οι μορφές που μπορεί να πάρει μία Αιμορραγία από τα γεννητικά όργανα της γυναίκας είναι πολλές και είναι δυνατόν να έχουν σχέση με την περίοδο όπως:
- Υπερμηννόρροια: πολύ αίμα σε φυσιολογικής διάρκειας περιόδου
- Μηνορραγία: πολλές ημέρες με περίοδο
- Συχνομηννόρροια: πολύ συχνά εμφάνιση της εμμήνου ρήσεως.Ενώ όταν εμφανίζεται σε άσχετη στιγμή με την περίοδο λέγεται Μητρορραγία και έχει αρκετές μορφές
- Μεσοκυκλική αιμορραγία: Εμφάνιση αίματος στο μέσο του κύκλου
- Προεφηβική αιμορραγία
- Κλιμακτηριακή και μετεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία
- Αιμορραγία στην αρχή μια εγκυμοσύνης (αποβολή, εξωμήτριος κύηση κλπ)
Όταν μια γυναίκα εμφανίζει αιμορραγία, πριν υποθέσουμε ότι είναι μια λειτουργική διαταραχή της περιόδου θα πρέπει να ελέγξουμε για να διαπιστώσουμε ή να αποκλείσουμε τυχόν άλλα προβλήματα του οργανισμού της. Περιληπτικά αναφέρω ότι μπορούμε να διαπιστώσουμε τοπικές παθήσεις των γεννητικών οργάνων της γυναίκας όπως (Ινομυώματα μήτρας, αδενομύωση, πολύποδες τραχήλου και ενδομητρικούς, κύστες και όγκους ωοθηκών, κακοήθειες του τραχήλου και του σώματος της μήτρας, παθήσεις των ενδοκρινών αδένων(θυρεοειδούς, Υπόφυσης κλπ), παθήσεις του αίματος και άλλες συστηματικές νόσους που εκδηλώνονται για πρώτη φορά με αιμορραγία στην γυναίκα.
Λειτουργική αιμορραγία της μήτρας: (DUB)
Είναι η μη φυσιολογική αιμορραγία της μήτρας στην οποία δεν παρατηρείται απολύτως κανένα παθολογικό εύρημα με την γυναικολογική εξέταση αλλά και με τον πλήρη εργαστηριακό έλεγχο που θα περιγράψω πιο κάτω. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε μια δυσαρμονία τον ορμονών που ελέγχουν άμεσα τον κύκλο της γυναίκας και που εκκρίνονται από τον υποθάλαμο-υποφύσεο- ωοθηκικό άξονα, με τελικό αποτέλεσμα την διαταραχή της κυκλικής αλλαγής του οργανισμού της γυναίκας και την εμφάνιση αιμορραγίας.
Έχουμε τέσσερις τύπους DUB, με διαφορετικά αίτια και αντιμετώπιση:
- Ανωορρωκτική αιμορραγία . Συνήθως εμφανίζεται μετά την εμμηναρχή (ήβη) και στην κλιμακτήριο. Σε αντίθεση με το ενδομήτριο που έχει διεγερθεί από την κατάλληλη αναλογία οιστρογόνων και προγεστερόνης, το ανωορρηκτικό ενδομήτριο κάτω από την επίδραση οιστρογόνων μόνον(η προγεστερόνη παράγεται κυρίως μετά την ωορρηξία] αυξάνεται αλλά δεν μπορεί κρατηθεί μέσα στη μήτρα και πέφτει, έτσι έχουμε αιμορραγία, η οποία είναι παρατεταμένη, άτακτη και μεγάλη.
- ωχρινική ανεπάρκεια: εδώ γίνεται ωορρηξία αλλά η προγεστερόνη που παράγεται από το ωχρό σωμάτιο της ωοθήκης δεν επαρκεί να διατηρήσει ακέραιο το ενδομήτριο. Είναι από τα συχνότερα αίτια της αποβολής.
- Ανώμαλη απόπτωση του ενδομητρίου. (επίμονο ωχρό σωμάτιο) στον φυσιολογικό κύκλο, το ωχρό σωμάτιο εκφυλίζεται γρήγορα με συνέπεια την απότομη πτώση της προγεστερόνης και την ολοκληρωτική αποβολή του ενδομητρίου (φυσιολογική περίοδος). Πολλές φορές όμως η υποστροφή του ωχρού σωματίου καθυστερεί οπότε το ενδομήτριο πέφτει σιγά-σιγά προκαλώντας ανωμαλία στην περίοδο – αιμορραγία μικρής ποσότητας αλλά μεγάλης χρονικής διάρκειας.
- Τέλος έχουμε την ατροφία του ενδομητρίου. Όταν τα οιστρογόνα είναι πολύ χαμηλά για να δημιουργηθεί ένα σταθερό και συμπαγές ενδομήτριο με συνέπεια την αιμορραγία. Συμβαίνει συχνά στην εμμηνόπαυση αλλά και κατά την διάρκεια της ήβης. Από τις τοπικές παθήσεις που θέλουν ιδιαίτερη προσοχή είναι
- Τα ινομυώματα της μήτρας. Δεν χρειάζεται να είναι μεγάλα σε μέγεθος ή πολλά σε αριθμό, αρκεί η θέση τους (υποβλενογόνια) να επηρεάζει την αιμάτωση του ενδομητρίου. Πολλές φορές δεν ψηλαφώνται και ανακαλύπτονται είτε στο υπερηχογράφημα των γεννητικών οργάνων είτε στην διαγνωστική Υστεροσκόπηση είτε στην απόξεση που θα περιγράψω πιο κάτω.
- Πολύποδες (τραχηλικοί ή ενδομητρικοί ]δυνατόν να προκαλέσουν αιμορραγίες ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε τα spiral. Όταν η γυναίκα έχει spiral και αιμορραγεί, τότε η αφαίρεση είναι απαραίτητη καθώς επίσης και η καλλιέργεια τους για τυχόν ύπαρξη μικροβίων (φλεγμονή).
- Η ενδομητρίτιδα από χλαμύδια,μυκοπλάσματα,ερπητοιούς κλπ.
- Η Σαλπιγγίτιδα, η ενδομητρίωση και οι όγκοι των ωοθηκών που παράγουν οιστρογόνα είναι πιο σπάνια αίτια αιμορραγιών.
- Ο καρκίνος του τραχήλου ή του ενδομητρίου: είναι από αυτά πιο σοβαρά αίτια και πρέπει να ανακαλυφθούν γρήγορα για να έχουμε αποτελεσματική θεραπεία.
- Από τις ενδοκρινικές παθήσεις, οι παθήσεις του θυρεοειδούς (υπό- ή υπερθυρεοειδισμός) και οι όγκοι της υπόφυσης(προλακτινώματα) που παράγουν προλακτίνη είναι τα συχνότερα αίτια. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης φαίνεται ότι έχει κάποια σχέση με ανωμαλίες του κύκλου.
- Από τις παθήσεις του αίματος η Νόσος του Von Willebrand, η ιδiοπαθής θρομβοπενική πορφύρα αλλά και η λευχαιμία μπορεί να εμφανιστούν με διαταραχές περιόδου.
- Τέλος σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε τα Ιατρογενή αίτια (φάρμακα) όπως Διάφορα ορμονικά σκευάσματα, τα αντιπηκτικά που χρησιμοποιούνται σε αγγειακές παθήσεις ή δαχτυλίτιδα που χρησιμοποιούνται σε καρδιοπαθείς κλπ.
Από τα παραπάνω γίνεται εύκολα αντιληπτό πόσο προσεκτική πρέπει να είναι η εκτίμηση της ασθενούς από πλευράς Γυναικολόγου για να έχουμε την σωστή διάγνωση και στην συνέχεια την σωστή αντιμετώπιση. Το ιστορικό και η γυναικολογική εξέταση είναι καθοριστικά για την διάγνωση ενώ ο υπερηχογραφικός έλεγχος-ενδοκολπικό υπερηχογράφημα, το test κυήσεως σε γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία και η Διαγνωστική απόξεση του ενδομητρίου σε γυναίκες πάνω από τα 35 είναι επίσης απαραίτητες εξετάσεις,ενώ τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται η Υστεροσκόπηση.
Η διαγνωστική απόξεση γίνεται με ολιγόλεπτη γενική αναισθησία, τα ξέσματα του ενδομητρίου που λαμβάνονται με την μικροεπέμβαση αυτή εξετάζονται από παθολόγο- ανατόμο(ιστολογική εξέταση)και PCR έλεγχο για Χλαμύδια,ερπητοιούς για πιθανή ενδομητρίτιδα. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να διαγνωστεί κάποια προκαρκινοματώδης κατάσταση, ή κάποια κακοήθεια αλλά και οι περισσότερες από τις τοπικές παθήσεις που προανέφερα. Η Υστεροσκόπηση αποτελεί μία εναλλακτική λύση, δεν χρειάζεται αναισθησία-η διαγνωστική -και μπορεί να γίνει σε επίπεδο Ιατρείου .
Σε πολλές περιπτώσεις(ειδικά σε νεαρές κοπέλες) χρειάζεται κάποιος ορμονικός έλεγχος-ελέγχονται ο θυρεοειδής,ο υποθάλαμος,η υπόφυση ,τα επινεφρίδια κλπ. Η αντιμετώπιση όπως είναι φανερό εξαρτάται από το αίτιο που προκαλεί την αιμορραγία. Κυμαίνεται από την λήψη ορμονικών σκευασμάτων , αντιβιώσεων μέχρι και επεμβάσεων Αφαίρεση Ινομυωμάτων ,κύστεων ωοθηκών,πολύποδων ενδομητρίου, Υστερεκτομή κλπ).