Τα Ινομυώματα είναι οι πιο συχνοί καλοήθεις όγκοι των γεννητικών οργάνων της γυναίκας. Είναι μια πάθηση που προκαλεί έντονη ανησυχία γιατί πρόκειται για ένα «όγκο» που συνοδεύεται από αιμορραγίες και πόνους. Υπολογίζεται ότι οι μισές γυναίκες πάνω από τα σαράντα έχουν ινομυώματα. Συνήθως ευρίσκονται πολλά μαζί, έχουν διαφορετικό μέγεθος μεταξύ τους και έχουν στρογγυλό σχήμα.
Τα ινομυώματα δημιουργούνται και αναπτύσσονται κατά την αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας και είναι συχνότερα σε γυναίκες που δεν έχουν γεννήσει και σε γυναίκες που δεν κάνουν ωορρηξία (π.χ. πολυκυστικές ωοθήκες κλπ).
Μετά την εμμηνόπαυση τα ινομυώματα υποστρέφουν και συνήθως μικραίνουν σε μέγεθος.
Το που οφείλονται είναι δύσκολο να απαντηθεί. Υπάρχουν θεωρίες που μιλούν για πυρήνες ινομυωμάτων από την εμβρυϊκή κιόλας ηλικία στο τοίχωμα της μήτρας, που αργότερα εξελίσσονται σε ινομυώματα κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις. Άλλοι ερευνητές μιλούν για την σχέση που υπάρχει με την ενδομητρίωση. (Αδενομύωση) και την δημιουργία των όγκων αυτών κλπ. Εκείνο που είναι σίγουρο, όμως, είναι ότι έχουν σχέση με την παρουσία των οιστρογόνων και για αυτό είναι σπάνιοι μετά την εμμηνόπαυση όπως προανέφερα. Περιγράφονται τρία είδη ινομυωμάτων ανάλογα με την θέση που αναπτύσσεται:
- Ενδοτοιχικό ινομύωμα, είναι το πιο συχνό είδος που δημιουργείται μέσα στα τοιχώματα της μήτρας σαν μεμονωμένος όγκος .
- Τα υποβλενογόνια ευρίσκονται κάτω από το ενδομήτριο (εσωτερική στιβάδα της μήτρας). Αυτοί οι όγκοι μεγαλώνουν μέσα στην ενδομήτρια κοιλότητα και βρίσκονται σε επαφή μαζί της με έναν μίσχο ή είναι μισά τοιχωματικά και μισά υποβλενογόνια.
- Τα υπορρογονόνια, που αναπτύσσονται στην επιφάνεια της μήτρας κάτω από τον ορογόνο υμένα και μεγαλώνουν προς την κοιλιά προκαλώντας το ανώμαλο σχήμα της μήτρας άλλα και τα λιγότερα ενοχλήματα. Μια ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν τα «μισχωτά» που κρέμονται από την μήτρα με κάποιο μίσχο του περιτοναίου .
Τα ινομυώματα καθώς αναπτύσσονται αλλάζουν το φυσιολογικό σχήμα της μήτρας. Στην περίπτωση που είναι περισσότερα από ένα, την παραμορφώνουν τελείως, τόσο στην εξωτερική της μορφή όσο και στην ενδομητρική κοιλότητα. Οι μικροί, αρχικά, όγκοι μπορεί να μεγαλώσουν και να προκαλέσουν αρκετά ενοχλήματα από την πίεση στα γύρω τους όργανα(σάλπιγγες, ουροδόχο κύστη, έντερο κλπ).
Επίσης πολλές φορές υπάρχει περίπτωση να νεκρωθούν ή να εκφυλισθούν. Η κακοήθης εξαλλαγή ενός ινομυώματος είναι αρκετά σπάνια. Θα πρέπει όμως να την σκεφτούμε, αν το ινομύωμα μεγαλώνει πολύ γρήγορα και προκαλεί πολλές αιμορραγίες, ειδικά αν η άρρωστη βρίσκεται σε εμμηνόπαυση.
Τα κυριότερα ενοχλήματα όπως προανέφερα είναι οι αιμορραγίες από την μήτρα και οι πόνοι. Πολλές φορές παρουσιάζεται και αναιμία. Παρόλο που το ινομύωμα από μόνο του δεν αιμορραγεί, φαίνεται ότι εμποδίζει το φυσιολογικό αιμοστατικό μηχανισμό της μήτρας κατά την διάρκεια της περιόδου (Μηνορραγίες).
Όταν τα ινομυώματα μεγαλώνουν αρκετά, πιέζουν γειτονικά όργανα και νεύρα ή αγγεία, οπότε εμφανίζεται ο πόνος. Πίεση πάνω στην ουροδόχο κύστη προκαλεί συχνουρία ή ακράτεια ούρων ενώ αν πιέζεται το έντερο παρουσιάζεται δυσκοιλιότητα και πόνος. Επίσης αναφέρεται ένα ποσοστό στείρωσης γυναικών με ινομυώματα περίπου 30%. Η στείρωση οφείλεται σε διαταραχές που προκαλούν τα ινομυώματα λόγω μεγέθους ή θέσεως.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η γυναίκα πηγαίνει στον Γυναικολόγο για ακαθόριστα ενοχλήματα ή αίσθημα βάρους χαμηλά στην κοιλιά. Με το ιστορικό και την γυναικολογική εξέταση συνήθως ανακαλύπτεται η ινομυωματώδης μήτρα ενώ το υπερηχογράφημα επιβεβαιώνει την διάγνωση.
Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι φαρμακευτική ή χειρουργική ανάλογα με την περίπτωση.
Έχει σημασία για τον τρόπο θεραπείας, αν το ινομύωμα προκαλεί έντονα ενοχλήματα (αιμορραγίες, πόνους κλπ)αν συνοδεύεται με πρόβλημα στείρωσης , αν η γυναίκα έχει παιδιά ή θέλει να τεκνοποιήσει κλπ.H Λαπαροσκόπηση χρησιμοποιειται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Τα ενδοσκοπικά εργαλεία και οι τεχνικές μας έχουν βελτιωθεί σε βαθμό τέτοιο που μας επιτρέπουν να αφαιρούμε λαπαροσκοπικα τα περισσότερα ινομυώματα. Κάθε τεχνική όμως έχει και τα όριά της .Σε αρκετές περιπτώσεις είναι καλλίτερα να γίνεται ανοικτό χειρουργείο αν οι συνθήκες το επιβάλλουν.
Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα να μειώσουμε το μέγεθος των ινομυωμάτων χορηγώντας ουσίες που προκαλούν ψεύτικη εμμηνόπαυση. Σε περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται αφαιρούμε το ινομύωμα (ινομυωματεκτομή) ενώ αν η ασθενής έχει κάνει τα παιδιά της – έχει ολοκληρώσει την οικογένεια της- συστήνουμε ολική υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας).
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται ( GnRH – ανάλογα) χορηγούνται στην ασθενή ενδομυικά μια φορά τον μήνα ή μία ένεση στο τρίμηνο για 3-4 μήνες εφόσον πρόκειται για προεγχειρητική προετοιμασία της γυναίκας και μέχρι 6 μήνες όταν πρόκειται για συντηρητική θεραπεία αποκλειστικά! Τελεταία όμως, ο αρχικός ενθουσιασμός έχει αντικατασταθεί από σκεπτικισμό για την αξία χορήγησης τους, μια και έχει αποδειχθεί ότι τα ινομυώματα ξαναυξάνουν σε μέγεθος λίγο καιρό μετά το τέλος της θεραπείας και το κόστος της θεραπείας είναι εξαιρετικά υψηλό.