Αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα του «Δυτικού» κόσμου μια και προσβάλει συνήθως κορίτσια «καλών» οικογενειών, ηλικίας κάτω των 25 ετών.
Η νευρογενής ανορεξία δεν ίσως ο πιο κατάλληλος όρος για να περιγράψει ένα πλήθος συμπτωμάτων και ενοχλημάτων που παρουσιάζει ένα νέο κορίτσι και που η αντιμετώπιση του χρειάζεται την στενή συνεργασία ενός πλήθους ειδικών (Ψυχιάτρου, Γενικού Ιατρού, Γυναικολόγου, Ενδοκρινολόγου, Ψυχολόγου κ.λ.π).
Ενώ η θνησιμότητα του συνδρόμου είναι απίστευτα υψηλή, φτάνοντας το 5-15% των περιπτώσεων. Ένα από τα πιο συχνά και ουσιαστικότερα ενοχλήματα που θα φέρει την ασθενή σε επαφή για πρώτη φορά με τον γιατρό (Γυναικολόγο) είναι η Αμηνόρροια δηλαδή η μη εμφάνιση πλέον της περιόδου της.
Το άρθρο, λοιπόν, αυτό γράφεται από «Γυναικολογικής» σκοπιάς χωρίς να εμβαθύνει σε ζητήματα που έχουν σχέση με τις άλλες ειδικότητες και έχει σαν σκοπό να ευαισθητοποιήσει τους αναγνώστες για ένα συνεχώς αυξανόμενο πρόβλημα που θα προσβάλει τις Ελληνικές οικογένειες, όσο αυτές τείνουν να ευημερούν κατά τα Δυτικά πρότυπα.
Η αμηνόρροια που συνοδεύει την Νευρογενή ανορεξία είναι υποθαλαμικής αιτιολογίας δηλαδή έχει σχέση με μια περιοχή του εγκεφάλου(υποθαλάμου) υπεύθυνου για ένα μεγάλο και πολύπλοκο αριθμό λειτουργιών. Σημαντικό σημείο που πρέπει επίσης να τονίσουμε είναι ότι αυτή η υποθαλαμική Αμηνόρροια έχει σχέση με απώλεια Σημαντικού Βάρους. Είναι αλήθεια ότι η παχυσαρκία μπορεί να συνδυαστεί με αμηνόρροια συνήθως λόγω ανορεξίας, ενώ η απότομη απώλεια σωματικού βάρους από την άλλη πλευρά, κατά κάποιο άγνωστο μηχανισμό, μπορεί να οδηγήσει σε μία υπογοναδοτροφική κατάσταση του οργανισμού (Χαμηλή FSH και LH).
Tα ενοχλήματα κυμαίνονται από μία μικρή περίοδο αμηνόρροιας σε ένα κορίτσι που έχασε απότομα βάρος μέχρι σοβαρής κατάστασης υποθρεψίας, απειλητικής για την ζωή της ασθενούς. Πολλές φορές ο Γυναικολόγος θα αναγνωρίσει την Νευρογενή ανορεξία σε μία κοπέλα που τον επισκέπτεται με πρόβλημα αμηνόροιας. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Συνδρόμου, τα συνοψίζω απλουστευμένα πιο κάτω:
- Η αρχή του συμβαίνει συνήθως σε ηλικίες από 10 έως 30 ετών.
- Η απώλεια βάρους συνήθως φτάνει το 25% του συνολικού της βάρους ή το 15% κάτω του φυσιολογικού της βάρους.
- Η προσωπικότητα χαρακτηρίζεται σαν αρνητική με μία διαστρεβλωμένη εικόνα για το σώμα της
- Αντικειμενικά μπορούμε να διαπιστώσουμε μια βραδυκαρδία ή υπερκινητικότητα, επεισόδια βουλιμίας, εμετών που συνήθως είναι προκλητοί από την ίδια σε μία προσπάθεια να ελέγξει την υπερβολική λήψη τροφών. Άλλες φορές παραπονείται για δυσκοιλιότητα, ενώ διαπιστώνεται χαμηλή αρτηριακή πίεση και Σακχ. Διαβήτης.
- Η αμηνόρροια είναι βασικό χαρακτηριστικό του συνδρόμου ενώ δεν διαπιστώνεται κάποια οργανική πάθηση (παθήσεις θυρεοειδούς, υπόφυσης, κ.λ.π) ή άλλη ψυχιατρική πάθηση.
Όπως προανέφερα πρόκειται για κορίτσια καλών οικογενειών, ηλικίας κάτω των 25 ετών. Πολλές φορές διαπιστώνονται σοβαρά ενδοοικογενειακά προβλήματα, όπου οι γονείς κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια να διατηρήσουν τουλάχιστον φαινομενικά την οικογενειακή ισορροπία και αρμονία, ρίχνοντας μεγάλο βάρος της φροντίδας προς το «τέλειο» παιδί της.
Η ανορεξία αρχίζει όταν ο ρόλος του «τέλειου» παιδιού γίνεται πολύ δύσκολος. Κάποια ευκαιριακή δίαιτα για να χάσει βάρος θα του δώσει την αίσθηση της δύναμης που θα ακολουθήσει γρήγορα μία αίσθηση ανασφάλειας μήπως αν χαλαρώσει την αυτοπειθαρχία της θα το αποκτήσει πάλι.
Κατά την διάρκεια της ήβης, η φυσιολογική απόκλιση βάρους που παρατηρείται εκλαμβάνεται σαν υπερβολική και μπορεί να πυροδοτήσει την διαδικασία προς το σύνδρομο της «Νευρογενούς Ανορεξίας».
Η υπερβολική φυσική δραστηριότητα μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι μιας αρχόμενης Ανορεξίας. Τα παιδιά αυτά είναι συνήθως υπερκινητικά. Εκτός από την αμηνόρροια, η δυσκοιλιότητα είναι ένα κοινό σύμπτωμα, συνήθως έντονο που πολλές φορές συνοδεύεται με κοιλιακούς πόνους. Σε πιο σοβαρές καταστάσεις έχουμε Υπόταση, Υποθερμία, στεγνό δέρμα, βραδυκαρδία και οίδημα.
Η συνεχής χρήση καθαρτικών ουσιών και διουρητικών επιδεινώνει την όλη κατάσταση με την εμφάνιση ηλεκτρολυτικών διαταραχών (υποκαλιαιμια-υπονατριαιμια). Η βουλιμία, η υπερβολική λήψη τροφών, συνοδεύεται από εμετούς ηθελημένους (πρόκλητους από την ίδια, διαστήματα πείνας ή χρήση διάφορων φαρμάκων για την μείωση του αισθήματος της πείνας. Τα προβλήματα που έχουν σχέση με αυτό το σύνδρομο δείχνουν μία δυσλειτουργία των μηχανισμών που ρυθμίζονται από τον Υποθάλαμο όπως η όρεξη, η δίψα, διακίνηση(μεταβολισμός) του Νερού, η θερμοκρασία του σώματος, ο ύπνος, οι ορμονικές λειτουργίες κ.λ.π
Σε έναν ορμονικό έλεγχο που συνήθως γίνεται, διαπιστώνεται ένα πλήθος μεταβολών όπως χαμηλές τιμές FSH και LH, αυξημένη – λόγω μειωμένης κάθαρσης, ΤSH και Τ4 φυσιολογικές με αυξημένη των FT3 κ.λ.π.
Με την απόκτηση του χαμένου βάρους όλες οι μεταβολικές αλλαγές γυρίζουν σε φυσιολογικά επίπεδα. Παρόλα αυτά στο 30% των περιπτώσεων η Αμηνόρροια παραμένει. Παρόλες τις έρευνες για την αντιμετώπιση του προβλήματος δυστυχώς δεν υπάρχει διαθέσιμη κάποια νέα ειδική θεραπεία και αυτό δείχνει την σπουδαιότητα της πρώιμης διάγνωσης ώστε να υπάρξει μια ψυχολογική επέμβαση πριν το σύνδρομο εμφανιστεί σε σοβαρή μορφή.
Η Συνεργασία πολλών ειδικών όπως προανέφερα είναι απαραίτητη για την σωστή αντιμετώπιση. Πολλές φορές. Στα αρχικά στάδια, μία προσεκτική και λεπτή σε χειρισμούς προσέγγιση της νεαρής ασθενούς ώστε να κερδηθεί η εμπιστοσύνη της, μαζί με την ενημέρωση ότι η διαταραχή στον κύκλο της οφείλεται στην απότομη απώλεια σωματικού βάρους, είναι αρκετά ώστε να επανέλθει στο φυσιολογικό για την ηλικία και το ύψος, βάρος στον φυσιολογικό εμμηνορυσιακό κύκλο.