Είναι η απώλεια οστικής μάζας από τα κόκαλα και οφείλεται πρώτον στην μειωμένη απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο και δεύτερον στην ελαττωματική λειτουργία των κυττάρων που παράγουν τον οστίτη ιστό (οστεοβλάστες). Και οι δύο αυτοί παράγοντες είναι αποτέλεσμα της έλλειψης των οιστρογόνων.
Σαν αποτέλεσμα έχουμε σε αρχικά στάδια πόνους στα πόδια και στα χέρια της γυναίκας ενώ αργότερα εμφανίζονται τα αυτόματα κατάγματα. Είναι τα κατάγματα που χρειάζονται πολύ λίγη προσπάθεια για να γίνουν (Απλό πέσιμο ή γλίστρημα).
Τα συχνότερα κατάγματα είναι της λεκάνης, της κεφαλής του μηριαίου οστού στο πόδι και του πήχη στο χέρι. Υπολογίζεται ότι οι θάνατοι που θα συμβούν μετά από τέτοιες καταστάσεις είναι πολλοί περισσότεροι από αυτούς που συμβαίνουν από όλους τους καρκίνους των γεννητικών οργάνων της γυναίκας μαζί.
Επίσης είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η οστεοπόρωση είναι πιο βαριάς μορφής σε γυναίκες αδύνατες, οι οποίες μάλιστα δεν έπαιρναν αρκετό ασβέστιο σε μικρότερες ηλικίες και δεν έκαναν Γυμναστική.
Ατροφία Βλεννογόνων και δέρματος
Ένα άλλο πρόβλημα που εμφανίζεται και ταλαιπωρεί την γυναίκα μετά την εμμηνόπαυση είναι η ατροφία του κόλπου που της προκαλεί πόνο με την σεξουαλική επαφή (Δυσπαρεύνεια). Η διαταραχή της σεξουαλικής σχέσης του ζευγαριού επιδεινώνει την ήδη επιβαρυμένη ψυχική σφαίρα της γυναίκας.
Η ατροφία της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστεως προκαλεί έντονα κυστικά ενοχλήματα (κάψιμο στην ούρηση-συχνοουρία) ενώ σε πιο σοβαρές καταστάσεις έχουμε απώλεια ούρων. Τέλος έχουμε τις διαταραχές του μεταβολισμού. Η γυναίκα μετά την εμμηνόπαυση χάνει την προστατευτική επίδραση των οιστρογόνων. Έτσι μειώνεται η ΗDL η ονομαζόμενη «καλή» χοληστερίνη ενώ αυξάνεται η LDL, η οποία είναι υπεύθυνη για την Αρτηριοσκλήρωση.
Οι γυναίκες σε αυτές της ηλικίες είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες για καρδιοπάθειες (στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου) ιδιαίτερα μάλιστα αν καπνίζουν.
Αρτηριοσκλήρωση-Έμφραγμα Μυοκαρδίου
Έγκυρες Μελέτες στην Αγγλία και Αμερική έδειξαν ότι οι γυναίκες στην Εμμηνόπαυση αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της Αρτηριοσκλήρωσης και της Ισχαιμίας του μυοκαρδίου με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα από ότι όταν είχαν περίοδο. Πράγμα που σημαίνει ότι και εδώ σταματάει η προφυλακτική δράση των οιστρογόνων. Με την χορήγηση οιστρογόνων αυξάνεται και πάλι η ΗDL η καλή χοληστερίνη όπως αποκαλείται και η οποία απομακρύνει τον κίνδυνο από την Αρτηριοσκλήρωση και τις συνέπειες αυτής. Τα τελευταία χρόνια ορμόνες [οιστρογόνα και προγεστερόνη] δίνουμε επιλεκτικά σε ειδικές περιπτώσεις (πρόωρη εμμηνόπαυση κλπ) για μικρο χρονικό διάστημα και κάτω από καλό έλεγχο.
Σύνδρομο εμμηνόπαυσης
Αποτελείται από πολλά ενοχλήματα εκτός του γεννητικού συστήματος όπως αίσθημα ρίγους-εκνευρισμού- αϋπνίας- ελάττωση της μνήμης κλπ. Είναι πιθανό ότι είναι αποτέλεσμα ενός κύριου συμπτώματος όπως περιγράψαμε και προκαλούν την ατελείωτη σειρά των συμπτωμάτων του συνδρόμου της εμμηνόπαυσης.
Πρόληψη της οστεοπόρωσης
Αν και φαίνεται παράδοξο, εν τούτοις έχει αποδειχτεί ότι η γυναίκα θα πρέπει από τις μικρές ηλικίες να προετοιμάζεται για την μετεμμηνοπαυσιακή περίοδο. Η Συστηματική Γυμναστική του σώματος, εκτός από την επίδραση που έχει, την εποχή που γίνεται (καλοσχηματισμένο σώμα) έχει και μελλοντική ευνοϊκή επίδραση στα κόκαλα μια και γίνονται πιο ισχυρά, με περισσότερο ασβέστιο αντέχοντας περισσότερο στην καταπόνηση.
Εξίσου σημαντική είναι η διατροφή με τροφές πλούσιες σε ασβέστιο (όπως γάλα, γιαούρτι, τυριά, ξηρούς καρπούς, αλλά και Σαρδέλα, λαχανικά κλπ). Για τις κοπέλες που ακολουθούν δίαιτες αδυνατίσματος υπάρχει η λύση των τροφών με χαμηλά λιπαρά. Ιδιαίτερη φροντίδα χρειάζεται η γυναίκα σε περιόδους μεγάλης ανάγκης σε ασβέστιο όπως είναι η εγκυμοσύνη και η γαλουχία όπου είναι απαραίτητη η συμπληρωματική χορήγηση των υπό μορφή βιταμινών.
Αντιμετώπιση
Η θεραπεία στηρίζεται στην χορήγηση των ορμονών που λείπουν από τον οργανισμό. Λέγεται ορμονική θεραπεία υποκατάστασης και αρχίζει αμέσως μόλις σταματήσει η περίοδος χωρίς άλλη καθυστέρηση. Αποτελείται από την χορήγηση οιστρογόνων και προγεστερόνης με τη μορφή κολπικής κρέμας, χαπιών ή και διαδερμικών επιθεμάτων.
Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι υπάρχουν ενδείξεις αλλά και αντενδείξεις για την χορήγηση τέτοιων ουσιών και μόνον ο ειδικός γιατρός θα επιλέξει τη σωστή για κάθε γυναίκα θεραπεία αφού ελέγξει πρώτα την κατάσταση του οργανισμού της.
Σήμερα για λόγους ασφαλείας προτιμούμε να χορηγούμε Ασβέστιο σε μεγάλες δόσεις, φθόριο και Διφωσφονικά άλατα. Η καλσιτονίνη, μια ορμόνη που εκκρίνεται από τον θυρεοειδή και η οποία είναι υπεύθυνη για τον μεταβολισμό των οστών, είναι μία εναλλακτική λύση για την θεραπεία της Οστεοπόρωσης όταν δεν θέλουμε ή δεν πρέπει να χορηγήσουμε οιστρογόνα.
Τέλος κυκλοφορούν Γοναδομιμητικές ουσίες (Τibolone) με πολύ καλά αποτελέσματα. Επίσης φυσικά εκχυλίσματα ενός φύλου (Panax Ginseng) είναι πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένα ότι διορθώνουν τις ατροφίες των οργάνων που αναφέραμε.
Νομίζω ότι οι εναλλαγές των διαφόρων θεραπειών αποδίδουν καλλίτερα, πάντοτε βεβαίως μετά από προσεκτικό έλεγχο της ασθενούς (μαστογραφία, μέτρηση οστικής μάζας κλπ].